زبان ناقص فارسی

زبان ناقص فارسی
زبان ناقص فارسی


یكی از ویژگی های بسیار مهم زبان زایایی یا خلاقیت ان است . زایایی واژگانی به اهل زبان امكان میدهد تا همراه با تغییراتی كه در جامعه انها رخ میدهد كلمه های تازه یسازند . اشتقاق یعنی اینكه ما بتوانیم از اسم یا صفت ,فعل بسازیم ویا از فعل, اسم یا صفت بسازیم مثلا كلمه ion در انگلیسی ionize , ionized,ionizer,ionizing, ionization, ionizable, ionizability ,,… میتوانیم بسازیم.
حال ببینیم در زبان فارسی وضع چگونه است

بقیه را در ادامه مطلب مشاهده کنید......

1) در زبان فارسی فقط افعال ساده یا بسیط هستند كه زایایی دارند
2) امروزه دیگر درزبان فارسی فعل ساه ساخته نمی شود
3) شمار افعال ساده ای كه زایایی دارند واز گذشته به ارث رسیده اند بسیاركم است
4) از این شما اندك نیز یسیاری در حال از بین رفتن هستند وجای خود را به افعال مركب میدهند افعال مركب هم عقیم هستند ( زایایی ندارند) یعنی نمی توان از انها مشتق به دست اورد
5) از مصدر های جعلی چه انها كه از اسمهای فارسی ساخته شده اند وچه انها كه از كلمه های عربی ساخته شده اند مشتق به دست نمی اید ( مصدر های جعلی زایایی ندارند )
6) نتیجه اینكه زبان فارسی گرچه امروزه برای براوردن نیازهای روزمره مردم مشكلی ندارد اما برای كلمه سازی علمی از زایایی وتوتن كافی برخوردار نیست ونمیتواند یك زبان علمی باشد

برای اینكه بهتر منظور مرا درك كنید چند مثال میزنم
فعل نمودن را در نظر بكیرید از این فعل قدیمی مشتق های زیادی به دست امده مانند
نمود- نمودار- نموده -نمونه –نما-نمایان –نمایش- نماینده -نماد-نمادگری -نمایه - ومشتق های درجه دومی مانند نمایندگی- نمایشگاه -نمایشنامه
با این وجود نمودن به معنایی كه در این مصرع به كار رفته است (( دیدار می نمایی وپرهیز میكنی )) دیگر در گفتار ونوشتار فارس زبانان به كار نمی رود وفعل مركب( نشان دادن) جانشین معنای متعدی ان شده است وفعل به( نظر رسیدن) یا به( نظر امدن )جانشین معنای لازم ان شده است
یا كلمه فریفتن وفریب دادن را مقایسه كرد از فریفتن كلماتی مانند فریفته- فریفتگی- فریب – فریبا- فریبنده و.. ساخته میشود اما از فریب دادن فعلی مركب است مشتقی به دست نمی اید
كلمه فریفتن هم تقریبا از گفتار ونوشتارمردم حذف شده است مثلا كسی نمی گوید او"مرا فریفت" می گوید "او مرا فریب داد "
درزبان فارسی بیشتر افعال مركب هستند

در فارسی گفته میشود ( اهن زنگ زد ) اما در تركی گفته میشود ( دمیر پاسلاندی )
درفارسی( به اسمان نگاه كن ) اما در تركی ( گویه باخ )
در فارسی (در مزرعه كار میكنم ) در تركی (چولده ایشلیرم)

در حال حاضر نیز افعال ساده در زبان فارسی روز به روز در حال كم شده هستند
مثلا اگر توجه كرده باشید كلمه های خشكیدن وخشكاندن جای خود را به خشك شدن وخشك كردن میند واین كلمه ها از گفتار روزمره مردم تقریبا حذف شده و فقط در شعرها كاربرد دارند .یا به جای گریستن مردم تمایل دارند از كلمه گریه كردن استفاده كنند و به جای فعل بشتاب از كلمه عجله كن استفاده میشود

پس مشخص است كه در فارسی افعال ساده كه در واقع مغز زبان هستندبه شدت درحال از بین رفته اند .با این وجود افق زبان فارسی بسیار ناامید كننده است
علاوه بران در فارسی امروزی دیگر افعال ساده ساخته نمی شوند

مثلااز Television فعل televise در انگلیسی وفعل televiser در فرانسه ساخته شده ودر عربی نیز فعل تَلفَزَ ویَتَلفِزُ ساخته شده اما در فارسی گفته میشود از( تلویزیون پخش كرد )
یا از صفت polarفعل polarize در انگلیسی ودر فرانسه هم از صفت polaire فعل polarizer راساخته اند در عربی هم از معادل ان یعنی قطب افعال استقطب- یستقطب ساخته شده اما در زبان ضعیف فارسی فعل مركب وعقیم قطبی كردن وقطبی شدن ساخته شده است

دكتر ناتل خانلری در كتاب تاریخ زبان فارسی تعداد افعال ساده ای كه اعم از انچه در متنها امده است ویا در زبان محاوره به كار میرود 277 فعل ذكر میكند1 اما یك نگاه ساده نشان میدهد در ان فهرست هم بسیاری از فعلهای ساده دیگر كاربردی ندارند مانند غارتیدن- اوباشتن- بسودن- چمیدن- خلیدن – خستن- سپوختن –زاریدن- سگالیدن –گساردن- كفیدن –طوفیدن-مولیدن- گرازیدن -موییدن-خوفیدن وتعدادی یگر كه حتی فارس زبانهای امروزی معنای انها را هم متوجه نمی شوند در سه برسی جداگانه كه سه دانشجوی رشته زبان شناسی انجام دادند بالاترین رقم به دست امده برای فعل های ساده فارسی 115 عدد بوده است2 این مقدار را میتوانید با تعداد فعلهای ساده در زبان فرانسه 4160 عدد است

دكتر خانلری ادامه میدهد (( من با مراجعه به فرهنگ انگلیسی درRandim house توانستم در بین كلمه هایی كه با پسوند tele ساخته میشوند وفقط یك ونیم صفحه از 2214 صفحه فرهنگ را تشكیل میدهند16 فعل ساده پیدا كنم اگز این مشت نمونه خروار باشد در این صورت میتوان گفت در فرهنگ مزبور حدود 23000 فعل ساده وجود دارد)) 3
می بینید كه زبان فارسی در مقایسه با دیگر زبانها هیچ حرفی برای گفتن ندارد واین سخنان بیهوده بعضی ها مبنی بر قدرتمند بودن زبان فارسی یاوه ای بیش نیست در واقع اگر ما كلمه های شدن- كردن- زدن وكشیدن وچند فعل دیگر را از فارسی حذف كنیم دیگر فارسی ای در كار نخواهد بود
برگرفته از هفته نامه سینا چاپ همدان شماره 182 تاریخ 7بهمن 1388با اندكی تخلیص وتصرف